بيژن مفيد
بیژن مفید
از ویکیپدیا، دانشنامه آزاد
پرش به: ناوبری, جستجو
بیژن مفید (۹ خرداد ۱۳۱۴/۱۹۱۴ میلادی در تهران - ۲۱ آبان ۱۳۶۳ لسآنجلس) از نمایشنامهنویسان ایرانی است.
از او تا به حال تعداد ۹ نمایشنامه انتشار یافته ولی آثاری از نوشتههای او به روی صحنه آمده، و بیش از ۱۵۰ نمایشنامه رادیویی و تلویزیونی توسط او ترجمه و کارگردانی شدهاست.
«بیژن مفید» در نهم خرداد ماه سال ۱۳۱۴ خورشیدی در تهران بهدنیا آمد. پدرش «غلامحسین خان» نیز از هنرپیشگان تئاتر بود. او بعد از اتمام تحصیلات دبیرستانی، دوره هنرپیشگی را بهپایان رساند و سپس در رشته ی زبان و ادبیات انگلیسی به ادامه تحصیل پرداخت. در این دوران او علاوه بر دستیاری استادان و کارگردانان آمریکایی و اروپایی مانند پیتر بروک و ... ، دورههای آموزش تاتر و نمایشنامه نویسی را در دانشکده ی هنرهای زیبای دانشگاه تهران تدریس و اداره میکرد.
چندی بعد او وارد حلقه ی شاهین سرکیسیان (گروه هنر ملی بعدی) شد و چندی پس از مرگ سرکیسیان از این گروه جدا شد .
در همین زمان کارگردانی چند نمایش را به عهده داشت و خود نیز در چند اثر از جمله نمایشنامه «باغ وحش شیشهای» اثر «تنسی ویلیامز» به ایفای نقش پرداخت. «بیژن مفید» از همان سالهای تحصِل در دبیرستان به فعالیت تئاتری پرداخت. بین سالهای ۱۳۴۴ و ۱۳۴۵ گروه تئاتری از اعضای کاملا آماتور تشکیل داد و نام آن را «آتلیه تئاتر» گذاشت.از مهمترین اعضای این گروه که بعدها هرکدام هنرمندانی بزرگ شدند میتوان به « بهمن مفید » ، « محمود استادمحمد » ، « جمیله ندایی» (همسر بیژن مفید) و «حسین والامنش» اشاره کرد .
در سال ۱۳۴۸ با تلاش «آربی آوانسیان» و «خجسته کیا» و همکاری و همت «ایرج انور»، «شهرو خردمند»، «عباس نعلبندیان» و «بیژن صفاری» و «محمد ژیان» ، «کارگاه نمایش» در تهران بنیان گذاشته شد. مجتمعی که بسیاری از بهترین هنرپیشگان تاتر ایران در آنجا آموزش دیدهاند. برای اولین بار در تاریخ تاتر ایران سه نسل بازیگر در برنامههای مختلف این مجموعه منسجم در عرصه نمایش و تاتر به فعالیت پرداختند.
از بازیگران توانایی که در بازی آثاری که بر صحنه «کارگاه نمایش» به اجرا درآمد نقشآفرین بودند میتوان از «لرتا» [هاپرایتیان ـ نوشین](همسر عبدالحسین نوشین) ، «فردوس کاویانی»، «فهیمه راستکار»، «سوسن تسلیمی»، «شکوه نجم آبادی» «صدرالدین زاهد» ، «هوشنگ توکلی» ، « آتیلا پسیانی» ، « پرویز پورحسینی » ، «جمیله ندایی» ، «رضا رویگری» ، «محمد صالحعلاء» ، « فریده سپاه منصور » و «رضا ژیان» نام برد.
«بیژن مفید» نیز همراه با «آربی اوانسیان»، «ایرج انور»، «آشور بانی پال بابلا» و «اسماعیل خلج» ، «عباس نعلبندیان» و «رضا قاسمی» از جمله نمایشنامه نویسان و کارگردانهای ثابت نمایشهایی بودند که در این کارگاه به اجرا در میآمد. اولین اثری که در «کارگاه نمایش» به اجرا در آمد، نمایشنامه «شهر قصه» و « پژوهشی ....» بود که شهر قصه به مدت نود و یک روز در تهران و دیگر شهرهای مختلف ایران از جمله آبادان و مسجدسلیمان به روی صحنه رفت.
با وجودی که از «بیژن مفید» تا به حال تعداد ۹ نمایشنامه به چاپ رسیده و علاوه بر این با آثاری که از نوشتههای او به روی صحنه آمده، و همچنین با بیش از صد و پنجاه نمایشنامه رادیویی و تلویزیونی که توسط او ترجمه و کارگردانی شده، ولی باز هم «شهر قصه» معروفترین اثر و نمایشنامهای است که از او به یادگار ماندهاست. ین نمایشنامه برگرفته از ترانهها، متل و ضربالمثلهای قدیمی ایرانی و سرشار از کنایه و اشارات و تشبیهات و اصطلاحاتی است که بیشتر در زبان گفتاری مردم کوچه و بازار ساری و جاری بوده و هست.
«محمود استادمحمد» که از آغاز نمایش «شهر قصه» با گروه بازیگران، در کنار «بیژن مفید» همراهی و همکاری داشته در مصاحبهای که اخیرا انتشار یافته، در خصوص سابقه و تاریخچه و چگونگی تکمیل شدن این نمایشنامه میگوید:
«بیژن، اول «شهر قصه» را بطور مختصر و برای کودکان نوشته بود. متن «شهر قصه» که تایپ شده بود یک متن کوتاه چند صفحهای بیشتر نبود. از همان متل معروف خر، خراطی میکرد. بز، بزازی میکرد. اسب، عصاری میکرد. فیل اومد آب بخوره، افتاد و دندونش شکست شروع میشد و میرسید به داستان «خاله سوسکه» و «آقا موشه» و با قصه آنها تمام میشد. اصل محتوای «شهر قصه» که بعدها به صورت تراژدی فیل شکل گرفت، چیزی بود که «بیژن» بعدها به «شهر قصه» اضافه کرد و ماجرای فیل خط دراماتیک قصه شد. این اتفاق در طول سه سال تمرین رخ داد. یعنی «بیژن»، صحنه به صحنه نمایش را مینوشت و ما کار میکردیم. . .»
«بیژن مفید» خود در مقدمه این نمایشنامه مینویسد: «شهر قصه در اصل از یک روایت عامیانه گرفته شده، منتهی من به این روایت شکلی تمثیلی دادهام. من در این نمایشنامه کوشیدم تا نظمی را که خاص زبان این قبیل روایتهای عامیانهاست در گفت و گوی آدمهای این نمایش حفظ شود. «شهر قصه» حکایت دردناک آدمی است که نادانیها، خرافات و سنتها و نظامهای تحمیل شدهای زندگیش را محدود کردهاند.»
«فهیمه راستکار» که او نیز از دوستان بسیار نزدیک و صمیمی و همکاران «بیژن مفید» بوده و در چند نمایشنامه از او اجرای نقشهایی را به عهده داشته، در گفتوگوی اختصاصی خود با «ایسنا»، درباره تجربه «شهر قصه» میگوید:
«بیژن، «شهر قصه» را با یک عده جوانانی که کار تئاتر نمیکردند، شروع کرد و این نمایش را برای اولین بار در مدرسهای دخترانه که مادر وی مدیر آن بود، در خیابان «شهناز سابق» اجرا کرد. وقتی من اولین اجرای آن را در پشت بام همان مدرسه دیدم، به «بیژن» پیشنهاد دادم که یک شب دیگر هم اجرا کنند، و از طرفی فکر کردم که این کار به درد تلویزیون هم میخورد. به همین دلیل از «فرخ غفاری» خواهش کردم، تا به «رضا قطبی» بگوید و این کار را ببینند، که البته با گرفتاری «قطبی»، خود «غفاری» کار را دید، و خیلی هم از آن استقبال کرد. «شهر قصه» کاری کاملا نو و فولکلور بود. یعنی تمام چیزهایی را که باید، داشت و در آن به مسائلی توجه کرده بود که خیلیها آن زمان به آن بهایی ندادند. . .»
بیژن مفید
از ویکیپدیا، دانشنامه آزاد
پرش به: ناوبری, جستجو
بیژن مفید (۹ خرداد ۱۳۱۴/۱۹۱۴ میلادی در تهران - ۲۱ آبان ۱۳۶۳ لسآنجلس) از نمایشنامهنویسان ایرانی است.
از او تا به حال تعداد ۹ نمایشنامه انتشار یافته ولی آثاری از نوشتههای او به روی صحنه آمده، و بیش از ۱۵۰ نمایشنامه رادیویی و تلویزیونی توسط او ترجمه و کارگردانی شدهاست.
«بیژن مفید» در نهم خرداد ماه سال ۱۳۱۴ خورشیدی در تهران بهدنیا آمد. پدرش «غلامحسین خان» نیز از هنرپیشگان تئاتر بود. او بعد از اتمام تحصیلات دبیرستانی، دوره هنرپیشگی را بهپایان رساند و سپس در رشته ی زبان و ادبیات انگلیسی به ادامه تحصیل پرداخت. در این دوران او علاوه بر دستیاری استادان و کارگردانان آمریکایی و اروپایی مانند پیتر بروک و ... ، دورههای آموزش تاتر و نمایشنامه نویسی را در دانشکده ی هنرهای زیبای دانشگاه تهران تدریس و اداره میکرد.
چندی بعد او وارد حلقه ی شاهین سرکیسیان (گروه هنر ملی بعدی) شد و چندی پس از مرگ سرکیسیان از این گروه جدا شد .
در همین زمان کارگردانی چند نمایش را به عهده داشت و خود نیز در چند اثر از جمله نمایشنامه «باغ وحش شیشهای» اثر «تنسی ویلیامز» به ایفای نقش پرداخت. «بیژن مفید» از همان سالهای تحصِل در دبیرستان به فعالیت تئاتری پرداخت. بین سالهای ۱۳۴۴ و ۱۳۴۵ گروه تئاتری از اعضای کاملا آماتور تشکیل داد و نام آن را «آتلیه تئاتر» گذاشت.از مهمترین اعضای این گروه که بعدها هرکدام هنرمندانی بزرگ شدند میتوان به « بهمن مفید » ، « محمود استادمحمد » ، « جمیله ندایی» (همسر بیژن مفید) و «حسین والامنش» اشاره کرد .
در سال ۱۳۴۸ با تلاش «آربی آوانسیان» و «خجسته کیا» و همکاری و همت «ایرج انور»، «شهرو خردمند»، «عباس نعلبندیان» و «بیژن صفاری» و «محمد ژیان» ، «کارگاه نمایش» در تهران بنیان گذاشته شد. مجتمعی که بسیاری از بهترین هنرپیشگان تاتر ایران در آنجا آموزش دیدهاند. برای اولین بار در تاریخ تاتر ایران سه نسل بازیگر در برنامههای مختلف این مجموعه منسجم در عرصه نمایش و تاتر به فعالیت پرداختند.
از بازیگران توانایی که در بازی آثاری که بر صحنه «کارگاه نمایش» به اجرا درآمد نقشآفرین بودند میتوان از «لرتا» [هاپرایتیان ـ نوشین](همسر عبدالحسین نوشین) ، «فردوس کاویانی»، «فهیمه راستکار»، «سوسن تسلیمی»، «شکوه نجم آبادی» «صدرالدین زاهد» ، «هوشنگ توکلی» ، « آتیلا پسیانی» ، « پرویز پورحسینی » ، «جمیله ندایی» ، «رضا رویگری» ، «محمد صالحعلاء» ، « فریده سپاه منصور » و «رضا ژیان» نام برد.
«بیژن مفید» نیز همراه با «آربی اوانسیان»، «ایرج انور»، «آشور بانی پال بابلا» و «اسماعیل خلج» ، «عباس نعلبندیان» و «رضا قاسمی» از جمله نمایشنامه نویسان و کارگردانهای ثابت نمایشهایی بودند که در این کارگاه به اجرا در میآمد. اولین اثری که در «کارگاه نمایش» به اجرا در آمد، نمایشنامه «شهر قصه» و « پژوهشی ....» بود که شهر قصه به مدت نود و یک روز در تهران و دیگر شهرهای مختلف ایران از جمله آبادان و مسجدسلیمان به روی صحنه رفت.
با وجودی که از «بیژن مفید» تا به حال تعداد ۹ نمایشنامه به چاپ رسیده و علاوه بر این با آثاری که از نوشتههای او به روی صحنه آمده، و همچنین با بیش از صد و پنجاه نمایشنامه رادیویی و تلویزیونی که توسط او ترجمه و کارگردانی شده، ولی باز هم «شهر قصه» معروفترین اثر و نمایشنامهای است که از او به یادگار ماندهاست. ین نمایشنامه برگرفته از ترانهها، متل و ضربالمثلهای قدیمی ایرانی و سرشار از کنایه و اشارات و تشبیهات و اصطلاحاتی است که بیشتر در زبان گفتاری مردم کوچه و بازار ساری و جاری بوده و هست.
«محمود استادمحمد» که از آغاز نمایش «شهر قصه» با گروه بازیگران، در کنار «بیژن مفید» همراهی و همکاری داشته در مصاحبهای که اخیرا انتشار یافته، در خصوص سابقه و تاریخچه و چگونگی تکمیل شدن این نمایشنامه میگوید:
«بیژن، اول «شهر قصه» را بطور مختصر و برای کودکان نوشته بود. متن «شهر قصه» که تایپ شده بود یک متن کوتاه چند صفحهای بیشتر نبود. از همان متل معروف خر، خراطی میکرد. بز، بزازی میکرد. اسب، عصاری میکرد. فیل اومد آب بخوره، افتاد و دندونش شکست شروع میشد و میرسید به داستان «خاله سوسکه» و «آقا موشه» و با قصه آنها تمام میشد. اصل محتوای «شهر قصه» که بعدها به صورت تراژدی فیل شکل گرفت، چیزی بود که «بیژن» بعدها به «شهر قصه» اضافه کرد و ماجرای فیل خط دراماتیک قصه شد. این اتفاق در طول سه سال تمرین رخ داد. یعنی «بیژن»، صحنه به صحنه نمایش را مینوشت و ما کار میکردیم. . .»
«بیژن مفید» خود در مقدمه این نمایشنامه مینویسد: «شهر قصه در اصل از یک روایت عامیانه گرفته شده، منتهی من به این روایت شکلی تمثیلی دادهام. من در این نمایشنامه کوشیدم تا نظمی را که خاص زبان این قبیل روایتهای عامیانهاست در گفت و گوی آدمهای این نمایش حفظ شود. «شهر قصه» حکایت دردناک آدمی است که نادانیها، خرافات و سنتها و نظامهای تحمیل شدهای زندگیش را محدود کردهاند.»
«فهیمه راستکار» که او نیز از دوستان بسیار نزدیک و صمیمی و همکاران «بیژن مفید» بوده و در چند نمایشنامه از او اجرای نقشهایی را به عهده داشته، در گفتوگوی اختصاصی خود با «ایسنا»، درباره تجربه «شهر قصه» میگوید:
«بیژن، «شهر قصه» را با یک عده جوانانی که کار تئاتر نمیکردند، شروع کرد و این نمایش را برای اولین بار در مدرسهای دخترانه که مادر وی مدیر آن بود، در خیابان «شهناز سابق» اجرا کرد. وقتی من اولین اجرای آن را در پشت بام همان مدرسه دیدم، به «بیژن» پیشنهاد دادم که یک شب دیگر هم اجرا کنند، و از طرفی فکر کردم که این کار به درد تلویزیون هم میخورد. به همین دلیل از «فرخ غفاری» خواهش کردم، تا به «رضا قطبی» بگوید و این کار را ببینند، که البته با گرفتاری «قطبی»، خود «غفاری» کار را دید، و خیلی هم از آن استقبال کرد. «شهر قصه» کاری کاملا نو و فولکلور بود. یعنی تمام چیزهایی را که باید، داشت و در آن به مسائلی توجه کرده بود که خیلیها آن زمان به آن بهایی ندادند. . .»
اين مطلب آخرين بار توسط catuyoun در الجمعة فبراير 27, 2009 6:13 pm ، و در مجموع 1 بار ويرايش شده است.