الرئيسية
* قسمت چهارم
در آستانه ی انتشار همزمان به رنگ ارغوان و ژاکت محسن چاووشی
نشر در وبلاگ: سحرگاه چهارشنبه 28 بهمن ماه 88
این درها را باز کنید!
بعد از دیدار به رنگ ارغوان در جشنواره فیلم فجر، هنگامی که داشتم در خیابان محبوب ام قدم می زدم، یکی از موارد زمزمه هایی که با خودم داشتم، شعر فریاد فریدون مشیری بود که با صدای پرصلابت محمدرضا شجریان ماندگارتر هم شده است: این درها را باز کنید.
فردا 28 بهمن ماه سال 88 روز عجیبی ست. لااقل در حوزه ی شخصی ام. و می دانم که برای بسیاری دیگر نیز. فردا اولین روز نمایش عمومی فیلم به رنگ ارغوان پس از پنج سال توقیف است. از آنطرف فردا روز انتشار دومین آلبوم رسمی و مجوز دار محسن چاووشی است. خواننده ای که سال ها در محاق توقیف بود و حتی به بهانه ی صدای او، سنتوری یکی از فیلم های محبوب این دوره را جدا از دلایل دیگری که می دانیم توقیف کردند و هنوز رنگ پرده را ندیده است.
قصد ندارم به پرونده ی توقیف های فرهنگی بپردازم که شرح بسیار دارد و ترس بسیار هم. داستان کتاب های در انبار خاک خورده را همه می دانیم. نویسندگانی که می نویسند و خودشان می خوانند. بگذریم، فضا پر از سوتفاهم است و نقد دلسوزانه هم تاب آورده نمی شود.
من می خواهم کوتاه به چاووشی و سنتوری و به رنگ ارغوان بپردازم.
محسن چاووشی مدت ها غیرمجاز بود. آلبوم هایش زیرزمینی منتشر می شد. مهرجویی دیدش و کارش را پسندید و افسار موسیقی سنتوری را به دست او داد و اتفاقی شد برای خودش و فیلم. فیلم توقیف شد و یکی از دلایل ارشاد این بود که به خاطر فضای موسیقایی فیلم قدرت کنترل سالن ها را ندارند. (همین الان دارد مرغ پخته ای در قابلمه ی قرار گرفته در آشپزخانه ی خانه ی ما می خندد). داستان سنتوری را همه می دانیم. چاووشی و رادان با آن فیلم به طور رسمی دیده نشدند، ولی DVD فیلم بارها و بارها و بارها تکثیر شد و میلیونی دیده شد. خیلی ها بعد از سنتوری عاشق چاووشی شدند و شد برایشان یک حسرت بزرگ.
بعد نوبت به دادن مجوزها رسید و وقتی چاووشی به ارشاد رفت به قول ارشادیون! منتظر بودند که یک آدم معتاد و هپلی وارد ساختمان بهارستان شود. اما اینطور نبود. یک شاخه نیلوفر مجوز گرفت و شد اولین آلبوم رسمی محسن چاووشی. حالا او از پرده ی مظلومیت درآمده بود و وارد فضای نقد رسانه ها شد. از او و آلبوم اش بارها انتقاد شد و شاخه ی نیلوفری او را را ضعیف تر از آلبوم های غیرمجاز او دانستند. محسن چاووشی اینگونه وارد فضای نقد و محاکمه شده بود و از آن فضای پاستوریزه در آمد. سهل الوصول شد. و اگر مسئولان فرهنگی عقل و سیاست داشته باشند این قضیه دو مزیت برای آنها دارد. مزیتی که از کنار آن هنرمند مربوطه نیز منتفع می شود. اول اینکه در برابر این عدم صدور مجوزها جبهه ای علیه آنها صورت نمی گیرد و در کنار کسانی که به ناحق بی مجوز مانده اند،عده ای بی هنر نیز مظلوم نمایی نمی کنند. و از آن سمت اسطوره سازی نمی شود و هنرمندان بی ملاحظه در معرض نقد قرار می گیرند و فارغ از حاشیه، ذات آثار آنها مورد مداقه قرار می گیرد. اتفاقی که برای چاووشی به سلامتی افتاد و او غیر از آن روح جاری ای که همیشه دارد و نوستالژی ای که دچارش هستیم، وارد فضای نقد رسانه ای شده و حق این را داریم که او را به انتقاد بکشیم. انتقادی که از کنار آن خود او نیز بهره مند می شود و می تواند سطح آثار خود را بالاتر از اینی که هست ببرد.
فیلم سنتوری نیز می توانست همین روند را طی کند. اگر عده ای به آن با نگاهی مغرض نگاه نمی کردند و همین جواد شمقدری که این روزها افتخارش این است که فیلم های توقیفی ای نظیر به رنگ ارغوان و آتشکار و هیچ و... ( ما که می دانیم برای رونق جشنواره 28 فجر) را اجازه ی نمایش داد، مسائلی را به فیلم سنتوری نمی بست، حالا آن فیلم نیز به یک داغ جگر سوز در نزد بخش عمده ای از هواداران سینمای ایران و داریوش مهرجویی تبدیل نمی شد و با افتادنش به ورطه ی نقد می دانستیم که سطح آن بسیار پایین تر از هامون و درخت گلابی و لیلای مهرجویی ست. اما حالا طوری شده که بخش کم آگاه سینمای ایران مهرجویی را با سنتوری می شناسند.
داستان به رنگ ارغوان را هم همه می دانیم.
می دانم متن آشفته ای نوشتم. می دانم نتوانستم خوب به جنبه های آنچه که در ذهن ام بود بپردازم و می دانم که منظور نویسنده را دانسته اید.
می خواهم به زعم ابراهیم حاتمی کیا، به مسئولان فرهنگی کشور بگویم که ما نیز مصلحت را می فهمیم (البته به شرطی که ظالمانه عاملی برای کشتار حقیقت نشود)، اما کمی به ما نیز اعتماد کنید. باور کنید سطح فکری و فرهنگی ما آنقدر پائین نیست که بخواهیم با مشاهده ی یک فیلم و یا موسیقی دچار انحراف های اخلاقی و ملی و... شویم. (البته قول هم نمی دهیم اگر اثر فرهنگی ای بخواهد بیدارمان کند و شوکی وارد کند در مقابل آن آسیب پذیر نباشیم.)
اجاره بدهید خود ما تماشاگران و مخاطبان آثار فرهنگی با آنها مواجه شویم و به جای داوری ما، شما پیشاپیش پیشداوری نکنید که ...
در آستانه ی انتشار همزمان به رنگ ارغوان و ژاکت محسن چاووشی
نشر در وبلاگ: سحرگاه چهارشنبه 28 بهمن ماه 88
این درها را باز کنید!
بعد از دیدار به رنگ ارغوان در جشنواره فیلم فجر، هنگامی که داشتم در خیابان محبوب ام قدم می زدم، یکی از موارد زمزمه هایی که با خودم داشتم، شعر فریاد فریدون مشیری بود که با صدای پرصلابت محمدرضا شجریان ماندگارتر هم شده است: این درها را باز کنید.
فردا 28 بهمن ماه سال 88 روز عجیبی ست. لااقل در حوزه ی شخصی ام. و می دانم که برای بسیاری دیگر نیز. فردا اولین روز نمایش عمومی فیلم به رنگ ارغوان پس از پنج سال توقیف است. از آنطرف فردا روز انتشار دومین آلبوم رسمی و مجوز دار محسن چاووشی است. خواننده ای که سال ها در محاق توقیف بود و حتی به بهانه ی صدای او، سنتوری یکی از فیلم های محبوب این دوره را جدا از دلایل دیگری که می دانیم توقیف کردند و هنوز رنگ پرده را ندیده است.
قصد ندارم به پرونده ی توقیف های فرهنگی بپردازم که شرح بسیار دارد و ترس بسیار هم. داستان کتاب های در انبار خاک خورده را همه می دانیم. نویسندگانی که می نویسند و خودشان می خوانند. بگذریم، فضا پر از سوتفاهم است و نقد دلسوزانه هم تاب آورده نمی شود.
من می خواهم کوتاه به چاووشی و سنتوری و به رنگ ارغوان بپردازم.
محسن چاووشی مدت ها غیرمجاز بود. آلبوم هایش زیرزمینی منتشر می شد. مهرجویی دیدش و کارش را پسندید و افسار موسیقی سنتوری را به دست او داد و اتفاقی شد برای خودش و فیلم. فیلم توقیف شد و یکی از دلایل ارشاد این بود که به خاطر فضای موسیقایی فیلم قدرت کنترل سالن ها را ندارند. (همین الان دارد مرغ پخته ای در قابلمه ی قرار گرفته در آشپزخانه ی خانه ی ما می خندد). داستان سنتوری را همه می دانیم. چاووشی و رادان با آن فیلم به طور رسمی دیده نشدند، ولی DVD فیلم بارها و بارها و بارها تکثیر شد و میلیونی دیده شد. خیلی ها بعد از سنتوری عاشق چاووشی شدند و شد برایشان یک حسرت بزرگ.
بعد نوبت به دادن مجوزها رسید و وقتی چاووشی به ارشاد رفت به قول ارشادیون! منتظر بودند که یک آدم معتاد و هپلی وارد ساختمان بهارستان شود. اما اینطور نبود. یک شاخه نیلوفر مجوز گرفت و شد اولین آلبوم رسمی محسن چاووشی. حالا او از پرده ی مظلومیت درآمده بود و وارد فضای نقد رسانه ها شد. از او و آلبوم اش بارها انتقاد شد و شاخه ی نیلوفری او را را ضعیف تر از آلبوم های غیرمجاز او دانستند. محسن چاووشی اینگونه وارد فضای نقد و محاکمه شده بود و از آن فضای پاستوریزه در آمد. سهل الوصول شد. و اگر مسئولان فرهنگی عقل و سیاست داشته باشند این قضیه دو مزیت برای آنها دارد. مزیتی که از کنار آن هنرمند مربوطه نیز منتفع می شود. اول اینکه در برابر این عدم صدور مجوزها جبهه ای علیه آنها صورت نمی گیرد و در کنار کسانی که به ناحق بی مجوز مانده اند،عده ای بی هنر نیز مظلوم نمایی نمی کنند. و از آن سمت اسطوره سازی نمی شود و هنرمندان بی ملاحظه در معرض نقد قرار می گیرند و فارغ از حاشیه، ذات آثار آنها مورد مداقه قرار می گیرد. اتفاقی که برای چاووشی به سلامتی افتاد و او غیر از آن روح جاری ای که همیشه دارد و نوستالژی ای که دچارش هستیم، وارد فضای نقد رسانه ای شده و حق این را داریم که او را به انتقاد بکشیم. انتقادی که از کنار آن خود او نیز بهره مند می شود و می تواند سطح آثار خود را بالاتر از اینی که هست ببرد.
فیلم سنتوری نیز می توانست همین روند را طی کند. اگر عده ای به آن با نگاهی مغرض نگاه نمی کردند و همین جواد شمقدری که این روزها افتخارش این است که فیلم های توقیفی ای نظیر به رنگ ارغوان و آتشکار و هیچ و... ( ما که می دانیم برای رونق جشنواره 28 فجر) را اجازه ی نمایش داد، مسائلی را به فیلم سنتوری نمی بست، حالا آن فیلم نیز به یک داغ جگر سوز در نزد بخش عمده ای از هواداران سینمای ایران و داریوش مهرجویی تبدیل نمی شد و با افتادنش به ورطه ی نقد می دانستیم که سطح آن بسیار پایین تر از هامون و درخت گلابی و لیلای مهرجویی ست. اما حالا طوری شده که بخش کم آگاه سینمای ایران مهرجویی را با سنتوری می شناسند.
داستان به رنگ ارغوان را هم همه می دانیم.
می دانم متن آشفته ای نوشتم. می دانم نتوانستم خوب به جنبه های آنچه که در ذهن ام بود بپردازم و می دانم که منظور نویسنده را دانسته اید.
می خواهم به زعم ابراهیم حاتمی کیا، به مسئولان فرهنگی کشور بگویم که ما نیز مصلحت را می فهمیم (البته به شرطی که ظالمانه عاملی برای کشتار حقیقت نشود)، اما کمی به ما نیز اعتماد کنید. باور کنید سطح فکری و فرهنگی ما آنقدر پائین نیست که بخواهیم با مشاهده ی یک فیلم و یا موسیقی دچار انحراف های اخلاقی و ملی و... شویم. (البته قول هم نمی دهیم اگر اثر فرهنگی ای بخواهد بیدارمان کند و شوکی وارد کند در مقابل آن آسیب پذیر نباشیم.)
اجاره بدهید خود ما تماشاگران و مخاطبان آثار فرهنگی با آنها مواجه شویم و به جای داوری ما، شما پیشاپیش پیشداوری نکنید که ...
(با ساخت سريال‌هاي تلويزيوني مي‌توان با كساني‌كه به سينما دسترسي ندارند و از فرصت كافي براي رفتن به سينما برخوردار نيستند، نيز ارتباط برقرار كرد.))